STANOWIENIE I OGŁASZANIE PRAWA MIEJSCOWEGO

Akty prawa miejscowego ustanawiają organy samorządu terytorialnego (rady gmin, rady powiatów i sejmiki województw) oraz terenowe organy administracji rządowej (wojewodowie, organa administracji nie zespolonej). Akty te są źródłami powszechnie obowiązującego prawa na obszarze działania organów, które je ustanowiły (Konstytucja RP, art. 87 i 94 - Dz.U. 1997.78.483). Omawiane akty obejmują dwie grupy przepisów: do pierwszej należą te, które są stanowione na podstawie upoważnień ustawowych (m. in. statuty jednostek samorządu terytorialnego), do drugiej - przepisy porządkowe, pozostające w kompetencji rad gmin i powiatów. Warunkiem wejścia w życie aktów prawa miejscowego (tak jak ustaw i rozporządzeń) jest ich ogłoszenie (Konstytucja RP, art. 88). Zgodnie z ustawą o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz.U. 2007.68.449) przepisy powszechnie obowiązujące, wchodzą w życie po upływie czternastu dni od dnia ich ogłoszenia, a przepisy porządkowe - po upływie trzech dni od dnia ich ogłoszenia, chyba że dany akt normatywny określi termin dłuższy. W uzasadnionych, szczególnych przypadkach akty normatywne mogą wchodzić w życie z dniem ogłoszenia w dzienniku urzędowym. Żaden akt prawa nie może funkcjonować w obrocie prawnym oraz wywoływać skutków prawnych wobec jego adresatów z dniem uchwalenia, chyba że tego samego dnia został ogłoszony w odpowiednim dzienniku urzędowym i zawiera przepis że wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Przepisy porządkowe mogą być wydawane w zakresie nie uregulowanym w ustawach czy innych powszechnie obowiązujących przepisach, jeżeli ich ustanowienie jest niezbędne dla ochrony życia, zdrowia lub mienia obywateli, ochrony środowiska naturalnego albo dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego. W przypadkach nie cierpiących zwłoki przepisy porządkowe może wydać zarząd gminy lub zarząd powiatu - w formie zarządzenia, które podlega zatwierdzeniu na najbliższej sesji rady - odpowiednio - gminy lub powiatu. Nie przedstawienie do zatwierdzenia lub nie zatwierdzenie takiego zarządzenia, skutkuje określeniem przez radę gminy lub powiatu terminu utraty jego mocy obowiązującej. Przepisy porządkowe organów samorządu gmin i powiatów ogłasza się przez rozplakatowanie obwieszczeń w miejscach publicznych, ogłoszenia w środkach masowego przekazu lub w inny sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie. Rozporządzenia porządkowe wydawane przez wojewodów przekazują oni niezwłocznie Prezesowi Rady Ministrów oraz marszałkom województw, starostom, prezydentom miast, burmistrzom i wójtom, na których terenie rozporządzenie ma być stosowane.

Zaskarżenie przepisu do sądu administracyjnego przysługuje każdej osobie fizycznej lub prawnej, której interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone przepisem aktu prawa miejscowego, wydanym w sprawie z zakresu administracji publicznej. Zaskarżenie musi być poprzedzone bezskutecznym wezwaniem organu samorządu, który wydał przepis, do usunięcia naruszenia. W sprawie wezwania do usunięcia naruszenia stosuje się przepisy o terminach załatwiania spraw w postępowaniu administracyjnym.

# RADY GMIN mogą ustanawiać przepisy gminne w zakresie:
- wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek pomocniczych,
- organizacji urzędów i instytucji gminnych,
- budżetu gminy,
- podatków i opłat określonych w odrębnych ustawach,
- miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
- zasad zarządu mieniem gminy,
- zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej,
- przepisy porządkowe (uwarunkowane jak wyżej).
Urząd gminy prowadzi zbiór przepisów gminnych dostępny do powszechnego wglądu w jego siedzibie.

# RADY POWIATÓW stanowią akty prawa miejscowego w sprawach:
- wymagających uregulowania w statucie powiatu,
- budżetu powiatu,
- podatków i opłat określonych w odrębnych ustawach,
- szczególnego trybu zarządzania mieniem powiatu,
- zasad i trybu korzystania z powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej,
- przepisy porządkowe, jeżeli podane wyżej przyczyny uzasadniające ich stanowienie występują na obszarze więcej niż jednej gminy.
Starostwo powiatowe gromadzi i udostępnia zbiór aktów prawa miejscowego ustanowionych przez organa powiatu.

# SEJMIKI WOJEWÓDZTW stanowią akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze województwa lub jego części.
Dotyczą one spraw:
- wymagających uregulowania w statucie województwa,
- budżetu województwa,
- podatków i opłat określonych w odrębnych ustawach,
- zasad gospodarowania mieniem wojewódzkim,
- zasad i trybu korzystania z wojewódzkich obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.
Ustawa nie przewiduje kompetencji sejmiku województwa w zakresie stanowienia przepisów porządkowych.

# WOJEWODOWIE oraz organa administracji niezespolonej (np. komendanci oddziałów Straży Granicznej, dyrektorzy regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych, dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych) w uzgodnieniu z właściwym wojewodą - stanowią akty prawa miejscowego na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie. Przepisy te obowiązują na obszarze województwa lub jego części.
W zakresie nie uregulowanym w ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących wojewodowie mogą wydawać rozporządzenia porządkowe.

Wojewódzkie Dzienniki Urzędowe są organami promulgacyjnymi dla aktów prawa miejscowego. Ogłasza się tam:
- akty prawa miejscowego stanowionego przez wojewodę i organy administracji niezespolonej,
- akty prawa miejscowego stanowionego przez sejmik województwa, organ powiatu oraz organ gminy,
- akty Prezesa Rady Ministrów uchylające akty prawa miejscowego stanowionego przez wojewodę i organy administracji niezespolonej,
- wyroki sądu administracyjnego uwzględniające skargi na akty prawa miejscowego stanowionego przez: wojewodę i organy administracji niezespolonej, organ samorządu województwa, organ powiatu i organ gminy,
- przepisy porządkowe wydane przez organ powiatu; porozumienia o powierzeniu przez wojewodę prowadzenia spraw z zakresu swojej właściwości organom samorządu terytorialnego z obszaru województwa,
- statuty województw, urzędów wojewódzkich, powiatów, gmin, związków międzygminnych, związków powiatów,
- budżety województw oraz sprawozdania z wykonania budżetów województw,
- obwieszczenia o rozwiązaniu z mocy prawa: sejmiku województwa, rady powiatu, rady gminy,
- inne akty prawne, w tym informacje i obwieszczenia, jeżeli tak stanowią przepisy szczególne.
Z przepisów gminnych w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym muszą być ogłaszane te, co do których istnieje wymóg ustawowy takiego ogłoszenia.
Wojewódzkie Dzienniki Urzędowe wydają wojewodowie; na nich też ciąży obowiązek prowadzenia pełnego zbioru wydanych przez siebie dzienników.