KOMISJA EUROPEJSKA

Kolegium zarządzające. Od 1967 r. organ wykonawczy Wspólnot Europejskich, a od Traktatu z Maastricht - Unii Europejskiej. Instytucja wspólnotowa odpowiedzialna za bieżącą politykę Unii, nadzorującą prace wszystkich jej agencji i zarządzającą funduszami UE. Ma wyłączną inicjatywę legislacyjną w zakresie prawa wspólnotowego oraz jest uprawniona do wydawania rozporządzeń wykonawczych. Pod względem administracyjnym KE składa się z 23 dyrekcji generalnych (te z kolei z dyrekcji, a następnie z wydziałów, zwykle kilku), które są odpowiednikiem ministerstw. Koordynacją prac głównych jednostek administracyjnych KE zajmuje się Sekretariat Generalny. Siedziba KE mieści się w Brukseli.

Jean-Claude Juncker (60) nowym szefem KE. Po uzyskaniu nominacji Rady Europejskiej były premier Luksemburga (nieprzerwanie w latach 1984-2013) został wybrany przez Parlament Europejski na przewodniczącego Komisji Europejskiej w kadencji 2014-2019. Jean-Claude Juncker będzie następcą Portugalczyka Jose Manuela Barosso. Po raz trzeci na czele Komisji staje polityk luksemburski - w latach 1995-1999 był to Jacques Santer, a w latach 1981-1985 - Gaston Thorn.

28 komisarzy - po jednym z każdego kraju członkowskiego - tworzy Komisję. Pozycja (ale nie uprawnienia) każdego komisarza odpowiada rangą funkcji ministra w rządach poszczególnych państw. Pierwszym komisarzem z Polski (w kadencji 2004-2009) była prof. ekonomii Danuta Hübner, która zajmowała się polityką regionalną. W kadencji 2009-2014 komisarzem z Polski jest dr ekonomii Janusz Lewandowski (w poprzedniej kadencji - do 9 lutego 2010 r. europoseł, szef Komisji Budżetowej PE); powierzono mu sprawy pekspektywy finansowej i budżetu UE. Komisja funkcjonuje kolegialnie, tzn. wszystkie decyzje podejmowane są przez komisarzy wspólnie, wspólnie też odpowiadają oni przed Parlamentem Europejskim. Samodzielnie, żaden z komisarzy nie ma prerogatyw decyzyjnych. Poszczególni komisarze mogą być odwoływani przez rządy państw, które ich wyznaczyły, bądź przez Trybunał Sprawiedliwości.

Powoływanie komisarzy odbywa się w IV etapach: I - rządy państw członkowskich, za zgodą Parlamentu Europejskiego, wyznaczają kandydata na przewodniczącego Komisji; II - rządy państw w porozumieniu z kandydatem na przewodniczącego wyznaczają pozostałych członków Komisji; III - odbywa się głosowanie w Parlamencie Europejskim nad zatwierdzeniem całego składu Komisji (możliwe jest też odrębne zatwierdzanie przez PE przewodniczącego, a nastęnie pełnego składu Komisji); IV - formalne powołanie Komisji na podstawie porozumienia państw członkowskich.

Członkiem Komisji może zostać osoba, której profesjonalizm i kwalifikacje są powszechnie znane. Te wszystkie rygory związane są z charakterem pełnionej funkcji: komisarze mają działać wyłącznie w interesie Wspólnot i nie mogą w swej działalności kierować się subiektywnymi korzyściami, zwłaszcza państwa macierzystego.

José Manuel Barroso (53) powtórnie na czele KE. 16 września 2009 r. Parlament Europejski 382 głosami przy 718 głosujących wybrał dotychczasowego przewodniczącego Komisji, byłego premiera Portugalii, na druga kadencję (2009-2014). Przewodniczący Komisji jest "pierwszym wśród równych", jego głos podczas głosowań liczy się tak samo jak głos innych komisarzy.

Wynikające z traktatów funkcje Komisji:
1) inicjatywna - zgłaszanie przez Komisję Radzie UE propozycji aktów prawnych, bez których Rada nie może podejmować decyzji;
2) wykonawcza - prawo Komisji do wydawania aktów wykonawczych, zarządzania funduszami oraz bieżącego realizowania zatwierdzonego budżetu UE;
3) kontrolna - nadzorowanie przestrzegania i wykonywania prawa Wspólnotowego przez państwa członkowskie, organy Wspólnoty i inne podmioty prawne; w tej sprawie Komisja może także kierować skargi do Trybunału Sprawiedliwości;
4) reprezentacyjna - występowanie w imieniu Wspólnoty w kontaktach z państwami członkowskimi, państwami trzecimi i innymi organizacjami międzynarodowymi.

Rola Komisji w negocjacjach akcesyjnych. Dziełem Komisji jest określenie i sprecyzowanie tzw. obszarów negocjacyjnych. Reprezentuje ona Unię w trakcie screeningu, czyli szczegółowej analizy poszczególnych obszarów z udziałem kraju kandydującego, a także publikuje coroczne raporty na temat postępów państw kandydackich w zakresie dostosowania ich prawodawstwa do wspólnotowego.

REGIOset, 2014.07.15