EUROPEJSKA AKADEMIA SOŁTYSÓW
Skrypt 19 - 6 sierpnia 2002 r.

---

Organizacja wspólnego rynku wieprzowiny znacznie różni się od innych unijnych rynków rolnych. Krótki cykl produkcyjny oraz względnie łatwe równoważenie podaży i popytu pozwalają do minimum ograniczyć środki interwencji rynkowej oraz nie stosować gwarancji cenowych wobec producentów. W zasadzie od 1971 r. w Unii Europejskiej nie prowadzono skupu interwencyjnego wieprzowiny. Jedyną formą interwencji były i są nadal: dotowanie prywatnego przechowalnictwa oraz dopłaty eksportowe. Analogiczna sytuacja występuje na rynku drobiu i jaj.

---

Produkty podlegające regulacji to: żywe świnie (z wyjątkiem zwierząt hodowlanych czystej krwi); świeża, schłodzona lub mrożona wieprzowina i podroby; wieprzowina i podroby solone, suszone lub wędzone; słonina i inne tłuszcze; produkty przetworzone (kiełbasy).

Cena podstawowa i referencyjna. Dla każdego roku gospodarczego (od 1 lipca do 30 czerwca) ustalana jest cena podstawowa na mięso w tuszach lub półtuszach o standardowej jakości określonej wg systemu klasyfikacji tusz wieprzowych. Do 30 czerwca 2002 r. cena podstawowa na omawianym rynku wynosiła 151 euro/100kg (604 zł/100 kg - przy średnim kursie NBP z tego dnia 1 EUR = 4 PLN). Nie jest to jednak cena rynkowa tylko wskaźnikowa. W systemie cotygodniowym na reprezentatywnych rynkach poszczególnych państw członkowskich ustalana jest natomiast cena referencyjna w klasie U (60-120 kg) lub R (120-180 kg). Wybór klasy do ustalenia ceny referencyjnej leży w gestii danego kraju-członka UE. W pierwszym tygodniu czerwca średnia cena skupu świń na rynkach unijnych wynosiła 138,66 euro/100 kg wagi poubojowej (przeliczenie przy ówczesnym średnim kursie NBP 1 EUR = 3,75 PLN daje 520 zł/100 kg). Przykłady cen krajowych w tym samym czasie: 110 euro/100 kg we Francji, 125 euro/100 kg w Danii, 186 euro/100 kg w Niemczech.

Dotowanie magazynowania. Ten mechanizm interwencji może być wprowadzony, gdy cena referencyjna tusz na rynku UE spadnie poniżej 103% ceny podstawowej i nie jest to spadek chwilowy. System dotacji dotyczy tylko gospodarstw prywatnych oraz przechowywania produktów wieprzowych wytworzonych z trzody unijnej, ponadto - jeżeli dane gospodarstwo nie ma specjalnego upoważnienia - wniosek o dotację może złożyć wyłącznie w kraju, w którym produkt objęty wnioskiem będzie przechowywany. Ceny w skupie interwencyjnym (choć od lat nie jest on prowadzony) formalnie muszą się mieścić między 78 a 92% ceny podstawowej.

Rozmiar produkcji. W latach 1990-2000 roczna produkcja wieprzowiny w krajach UE zwiększyła się o ok. 13%, w największym stopniu w Hiszpanii - o 65%, w Irlandii - o 53%, w Belgii - o 43%, w Danii - o 42%; w tym samym okresie w Polsce - o 7%. W krajach UE, ze względu na ochronę środowiska, obowiązują przepisy wiążące produkcję trzody z areałem gospodarstwa: 3 stanowiska dla loch lub 10 stanowisk dla tuczu na 1 hektar. (obecnie w Polsce przypada 1 sztuka trzody chlewnej na ok. 1,1 ha). Szybki i znaczny wzrost produkcji wieprzowiny w krajach UE wywołuje potrzebę nadążania z eksportem. Stąd duże dopłaty eksportowe dla producentów na tym rynku. W roku 2001 w całej Unii średnio do każdego wyeksportowanego kilograma mięsa wieprzowego dopłata wynosiła 0,43 euro (1,72 zł wg średniego kursu NBP z 1 lipca br.).