EUROPEJSKA AKADEMIA SOŁTYSÓW
Skrypt 18 - 30 lipca 2002 r.

---

Od sezonu 1999/2000 r. ceny interwencyjne ustalane dla poszczególnych kategorii bydła ulegają corocznym obniżkom (w ciągu trzech lat o 20%). Realna zmniejszenie ceny w ramach interwencji jest jednak większe ponieważ obniżaniu ulegał także próg wyznaczany jako procent ceny interwencyjnej, przy którym rozpoczyna się skup interwencyjny. W podanych dalej przeliczeniach zastosowano średni kurs NBP euro do złotego z 1 lipca 2002 r. (1 EUR = 4 PLN).

---

Produkty w ramach wspólnego rynku. Wspólna organizacja rynku wołowiny i cielęciny obejmuje: żywe bydło i cielęta; świeżą, schłodzoną lub mrożoną wołowinę i cielęcinę; wołowinę i cielęcinę soloną, w solance, suszoną lub wędzoną; podroby wołowe lub cielęce świeże, schłodzone, mrożone, solone, suszone lub wędzone; przetwory wołowe i cielęce; tłuszcz wołowy i cielęcy.

Ceny i skup interwencyjny. Cena interwencyjna w sezonie 2001/2002 została ustalona na 3013 euro/t (12 052 zł/t). Rozpoczęcie skupu interwencyjnego podstawowego następuje gdy w ciągu dwóch kolejnych tygodni średnie ceny rynkowe określonej kategorii bydła (wolców lub młodych byczków) spadną w całej UE poniżej 84%, a w danym kraju członkowskim - poniżej 80% ceny interwencyjnej. Na omawianym rynku funkcjonuje też skup interwencyjny dodatkowy prowadzony wówczas gdy ceny rynkowe dla określonej wyżej kategorii bydła spadną: w całej UE poniżej 78%, a w danym państwie członkowskim poniżej 60% ceny interwencyjnej. Od 1 lipca 2002 r. skup interwencyjny został ograniczony do skupu w ramach tzw. "siatki bezpieczeństwa", tzn. wtedy gdy cena rynkowa na byki lub wolce w danym państwie członkowskim przez dwa tygodnie utrzymuje się poniżej 1560 euro/t (6240 zł/t) wagi poubojowej.

Dotowanie magazynowania. Poza skupem interwencyjnym czynnikiem wspomagania i regulacji rynku jest dotowanie prywatnego magazynowania, w ramach którego prywatni producenci otrzymują zapłatę za przechowywania w uzgodnionym czasie tuszy, półtuszy oraz kompensowanych ćwierci. Od 1 lipca 2002 r. dotowanie prywatnego magazynowania jest uruchamiane, gdy średnia cena rynkowa w UE będzie niższa niż 103% ceny podstawowej ustalonej na 2224 euro/t (8896 zł/t).

System premii. Na omawianym rynku gospodarstwa wspierane są przez następujące podstawowe dopłaty bezpośrednie: specjalną premię wołową (na buhaje i wolce), premie na krowy mamki, premie za ubój oraz premie za niską obsadę stada. Specjalna premia wołowa wynosi od 2002 r.: 210 euro/szt. (840 zł/szt.) jednorazowo za buhaja, który osiągnął wiek 9 miesięcy lub wagę 185 kg, 150 euro/szt. (600 zł/szt.) za wolca, który osiągnął wiek 9 miesięcy, taka sama kwota przysługuje powtórnie gdy wolec osiągnął wiek 21 miesięcy. Premia na mamki to 200 euro/szt. (800 zł/szt.) co roku za krowę rasy mięsnej przeznaczoną do żywienia cieląt na produkcję mięsa. Premie za ubój dotyczą ubitych lub wyeksportowanych do krajów trzecich byków, wolców, krów i jałówek w wieku do 8 miesięcy (po 80 euro/szt.) oraz cieląt w wieku od 1 do 7 miesięcy, o wadze poubojowej poniżej 160 kg (po 50 euro/szt.). Premia za ubój objęte są zwierzęta utrzymywane w danym gospodarstwie przez co najmniej 2 miesiące. Dodatkowo - w krajach o określonej sezonowej koncentracji ubojów - jest premiowany ubój poza sezonem: od 72,45 euro/szt. w ciągu pierwszych 15 tygodni roku kalendarzowego do 18,11 euro/szt. między 22 a 23 tygodniem.

Premie za niska obsadę. Rolnicy korzystający już ze specjalnej premii wołowej i premii na krowy mamki mogą dodatkowo otrzymywać premię za ekstensyfikację produkcji pod warunkiem odpowiednio niskiej obsady stada. Państwa-członkowie UE mają tutaj do wyboru: albo jednolitą stawkę 100 euro/szt. (400 zł/szt.) przy obsadzie nie przekraczającej 1,4 SD/ha powierzchni paszowej, albo 40 euro/szt. (160 zł/szt.) w gospodarstwach, w których obsada bydła wynosi 1,4...1,8 SD/ha i 80 euro/szt. (320 zł/szt.) w gospodarstwach o obsadzie poniżej 1,4 SD/ha. Przy obliczaniu obsady zwierząt brana jest powierzchnia paszowa obejmująca co najmniej 50% pastwisk (zdefiniowanych przez kraje członkowskie), bez uwzględniania gruntów z uprawą roślin objętych dopłatami obszarowymi niezależnie od tego czy rolnik o takie dopłaty wnioskuje czy nie.

Warunki dodatkowe. Wypłata specjalnej premii wołowej i premii na krowy mamki może dotyczyć gospodarstwa o obsadzie stada nie większej niż 2 SD/ha powierzchni paszowej, nie może też przekroczyć równowartości dopłat do 90 sztuk zwierząt w takim gospodarstwie (istnieje możliwość dostosowania wielkości tego ostatniego ograniczenia do obiektywnych warunków występujących w danym kraju członkowskim). Do obsady stada wlicza się bydło płci męskiej, krowy mamki, krowy mleczne i owce. Liczba krów mlecznych wynika z podzielenia kwoty mlecznej przyznanej danemu gospodarstwu przez średnią mleczność równą 5900 kg (5730 litrów). O premie na bydło mięsne nie mogą się ubiegać gospodarstwa mające przyznaną indywidualną kwotę mleczną powyżej 120 000 kg rocznie.

Koperty krajowe. Podobnie jak w wypadku rynku mleka (zob. Skrypt 16), również organizacja unijnego rynku wołowiny i cielęciny pozwala poszczególnym państwom członkowskim uwzględniać własne priorytety przy rozdysponowaniu części przyznanych im środków z budżetu UE. Może to być na przykład zwiększenie podstawowych płatności bezpośrednich na bydło płci męskiej, krowy mleczne, krowy mamki oraz jałówki lub dodatkowych premii do uboju dorosłego bydła. W skali 15 państw UE kwota przeznaczona na koperty krajowe w sektorze wołowiny wynosi w 2002 r. 493 mln euro (w tym w 19% partycypuje Francja, w 18% Niemcy, po ok. 13% Włochy i Wielka Brytania).

Mechanizmy regulacji. Wielkość produkcji (hodowli) objętej dopłatami (premiami) na rynku wołowiny i cielęciny regulowana jest przez ustalanie: regionalnych (krajowych) limitów praw do premii dotyczących specjalnej premii wołowej oraz premii dla krów mamek oraz limitów kwotowych premii za ubój, maksymalnej obsady bydła na hektar w gospodarstwie ubiegającym się o ww. premie, maksymalnej liczby premii na jedno gospodarstwo liczonej równowartością dopłat do określonej liczby zwierząt, maksymalnej wielkości indywidualnej kwoty mlecznej, powyżej której producent traci prawo do ubiegania się o premie na bydło mięsne. Trzy ostatnie ograniczenia mogą być korygowane przez poszczególne kraje członkowskie pod warunkiem utrzymania się w ogólnej kwocie koperty krajowej.

Propozycje Polski i KE. W negocjacjach przedakcesyjnych postulujemy premiowanie: 2 mln 21 tys. sztuk bydła rzeźnego (buhajów, wolców, krów i jałówek) - Komisja Europejska proponuje limit większy o 13 tys. sztuk; 1 mln 17 tys. sztuk cieląt - KE proponuje 1 mln 201 tys. sztuk; 2 mln 200 tys. sztuk byczków - KE proponuje 858 tys. sztuk; 1 mln 500 tys. sztuk krów mamek - KE proponuje 453 tysiące sztuk.